Popeza kuti kusokonekera kwa madoko sikudzayenda bwino pakanthawi kochepa, komanso kukhoza kukulirakulira, mtengo wamayendedwe siwosavuta kuyerekeza. Pofuna kupewa mikangano yosafunikira, tikulimbikitsidwa kuti makampani onse otumiza kunja asayine mapangano a FOB momwe angathere pochita malonda ndi Nigeria, ndipo mbali ya Nigeria ndiyomwe imayang'anira mayendedwe ndi inshuwaransi. Ngati mayendedwe akuyenera kunyamulidwa ndi ife, tikulimbikitsidwa kuti tiganizire mozama zomwe zatsekeredwa ku Nigeria ndikuwonjezera mawuwo.

Chifukwa cha kusokonekera kwakukulu kwa madoko, katundu wambiri wosokonekera ali ndi vuto lalikulu pamadoko a Lagos. Padokoli padzaza, matumba ambiri opanda kanthu ali kunja kwa nyanja, mtengo wonyamula katundu wakwera ndi 600%, makontena pafupifupi 4,000 agulitsidwa, ndipo amalonda akunja akuthamangira.

Malinga ndi a West Africa China Voice News, m'madoko otanganidwa kwambiri ku Nigeria, TinCan Island Port ndi Apapa Port ku Lagos, chifukwa cha kuchuluka kwa katundu wapadoko, zombo zosachepera 43 zodzaza ndi zonyamula zosiyanasiyana zatsekeredwa m'madzi a Lagos.

Chifukwa chakuyimitsidwa kwa makontena, mtengo wamayendedwe a katundu udakwera ndi 600%, ndipo zotengera ku Nigeria ndi kutumiza kunja zidagwanso m'chipwirikiti. Ambiri ogulitsa kunja akudandaula koma palibe njira. Chifukwa cha malo ochepa padoko, zombo zambiri sizingathe kulowa ndikutsitsa ndipo zimatha kukhala panyanja.

Malinga ndi lipoti la "Guardian", pa doko la Apapa, msewu umodzi wopitawo unatsekedwa chifukwa cha zomangamanga, pamene magalimoto anali kuyimitsidwa mbali zonse za msewu wina wopitako, ndikusiya msewu wopapatiza wa magalimoto. Zomwe zili padoko la TinCan Island ndi zomwezo. Zotengera zimatenga malo onse. Imodzi mwa misewu yopita ku doko ili mkati. Alonda aja amalanda ndalama kwa ogulitsa kunja. Kontena yonyamula makilomita 20 kupita kumtunda idzagula US$4,000.

Ziwerengero zaposachedwa kwambiri zochokera ku Nigerian Ports Authority (NPA) zikuwonetsa kuti pali zombo 10 zomwe zikuyima padoko la Apapa padoko la Lagos. Ku TinCan, zombo 33 zidatsekeredwa pa nangula chifukwa cha malo ochepa otsitsa. Chifukwa cha zimenezi, pali zombo 43 zomwe zikudikirira malo oimapo padoko la Lagos lokha. Panthawi imodzimodziyo, zikuyembekezeka kuti zombo 25 zatsopano zidzafika padoko la Apapa.

Gwero mwachiwonekere likuda nkhaŵa ndi mkhalidwewo ndipo linati: “M’theka loyamba la chaka chino, mtengo wa kutumiza kontena ya mamita 20 kuchokera ku Far East kupita ku Nigeria unali US$1,000. Masiku ano, makampani otumizira amalipira pakati pa US $ 5,500 ndi US $ 6,000 pa ntchito yomweyo. Kusokonekera kwa madoko komwe kulipo kwakakamiza makampani ena kutumiza katundu ku Nigeria kumadoko oyandikana nawo ku Cotonou ndi Côte d'Ivoire.

Chifukwa cha kusokonekera kwakukulu kwa madoko, katundu wambiri wosokonekera akusokoneza kwambiri kayendetsedwe ka doko la Lagos ku Nigeria.

Kuti izi zitheke, ogwira nawo ntchito pamakampani adapempha boma la dzikolo kuti ligulitse makontena pafupifupi 4,000 kuti achepetse kusokonekera kwapadoko la Lagos.

Anthu okhudzidwa pa zokambirana za dziko lonse adapempha Purezidenti Muhammadu Buhari ndi Federal Executive Committee (FEC) kuti alangize Nigeria Customs (NSC) kugulitsa katundu motsatira lamulo la Customs and Cargo Management Act (CEMA).

Zikumveka kuti makontena 4,000 atsala pang'ono kukhazikika m'malo ena a Port of Apapa ndi Tinkan ku Lagos.

Izi sizinangoyambitsa kuchulukana kwa madoko komanso kusokoneza magwiridwe antchito, komanso kukakamiza ogulitsa kunja kuti alipire ndalama zambiri zowonjezera. Koma zikhalidwe za kumaloko zikuoneka kuti zasokonekera.

Malinga ndi malamulo akumaloko, ngati katunduyo atakhala padoko kwa masiku opitilira 30 popanda chilolezo cha kasitomu, amawerengedwa ngati katundu wanthawi yayitali.

Zikumveka kuti katundu wambiri ku doko la Lagos amangidwa kwa masiku oposa 30, kutalika kwake ndi zaka 7, ndipo chiwerengero cha katundu wolemetsa chikuwonjezeka.

Poganizira izi, okhudzidwawo adapempha kuti katundu agulitsidwe motsatira malamulo a kasitomu ndi kasamalidwe ka katundu.

Munthu wina wa m’bungwe la Association of Nigerian Chartered Customs Agents (ANLCA) ananena kuti ena obwera kunja asiya katundu wa mabiliyoni makumi a naira (pafupifupi mazana a mamiliyoni a madola). "Chotengera chokhala ndi zinthu zamtengo wapatali sichinatengedwe kwa miyezi ingapo, ndipo kasitomu sichinatulutse padoko. Kuchita zinthu mosasamala kumeneku n’kokhumudwitsa kwambiri.”

Zotsatira za kafukufuku wa bungweli zikuwonetsa kuti katundu wosokonekera pakali pano akupitilira 30% ya katundu yense m'madoko a Lagos. "Boma lili ndi udindo wowonetsetsa kuti padoko palibe katundu wochedwa komanso kuti apereke zotengera zopanda kanthu zokwanira."

Chifukwa cha zovuta zamtengo wapatali, ena ogulitsa kunja angakhale atataya chidwi chofuna kuchotsa katunduyo, chifukwa chilolezo cha kasitomu chidzabweretsa zotayika zambiri, kuphatikizapo malipiro a demurrage. Chifukwa chake, omwe amalowetsa zinthu kuchokera kunja akhoza kusiya zinthu izi mwachisawawa.